نبرد مورگارت: چگونه سوئیسی ها با هوش و پرندگان ارتش اتریش را شکست دادند؟ - کهن پارس

زمینهٔ تاریخی نبرد مورگارت

در اوایل قرن چهاردهم، منطقه ها کوهستانی سوئیس تحت سلطهٔ امپراتوری مقدس روم (Holy Roman Empire) قرار داشتند. با این حال، سه کانتون اوری (Uri)، شویتز (Schwyz) و اونتروالدن (Unterwalden) با تشکیل اتحادیه ای به نام کنفدراسیون سوئیس (Swiss Confederation)، در پی حفظ استقلال و خودمختاری خود بودند. این اتحادیه در سال 1291 با امضای پیمان اتحاد ابدی (Eternal Alliance) شکل گرفت و هدف آن مقابله با نفوذ و سلطهٔ خاندان هابسبورگ (Habsburg) بود.

در سال 1314، پس از مرگ امپراتور هاینریش هفتم (Henry VII)، رقابتی برای تاج و تخت امپراتوری مقدس روم بین دو مدعی اصلی، لودویگ چهارم باواریایی (Louis IV of Bavaria) و فردریک زیبای اتریشی (Frederick the Fair of Austria) شروع شد. کنفدراسیون سوئیس از لودویگ حمایت کرد، در حالی که خاندان هابسبورگ از فردریک پشتیبانی می کردند. این اختلافات منجر به تشدید تنش ها بین کنفدراسیون و هابسبورگ ها شد.

در اوایل سال 1315، نیروهای کانتون شویتز به صومعهٔ آینزیدلن (Abbey of Einsiedeln) حمله کردند که تحت حمایت خاندان هابسبورگ بود. این حمله بهانه ای برای دوک لئوپولد یکم اتریش شد تا با ارتشی بزرگ به منطقه ها کنفدراسیون حمله کند و آن ها را تحت سلطهٔ خود درآورد.

آماده سازی برای نبرد

دوک لئوپولد یکم با جمع آوری ارتشی متشکل از حدود 9000 سرباز، از جمله 2000 تا 3000 شوالیهٔ سنگین اسلحه، قصد داشت به کانتون شویتز حمله کند. او برنامه ریزی نموده بود تا به وسیله گذرگاه مورگارت، که در نزدیکی دریاچهٔ اِگری قرار گرفته است، به این منطقه نفوذ کند. این گذرگاه باریک و کوهستانی، با شیب های تند و مسیرهای محدود، به نظر می رسید که برای عبور ارتش بزرگ مناسب نباشد، اما لئوپولد به علت اعتماد به توانایی های نظامی خود و نیروهایش، این مسیر را انتخاب کرد.

در مقابل، نیروهای کنفدراسیون سوئیس، که تعداد آن ها حدود 1500 نفر تخمین زده می گردد، از موقعیت جغرافیایی منطقه آگاهی کامل داشتند. آن ها تصمیم گرفتند از این دانش به نفع خود استفاده نمایند و با ایجاد کمین در گذرگاه مورگارت، ارتش لئوپولد را غافلگیر نمایند. رهبری این نیروها بر عهدهٔ ورنر اشتاوفاخِر (Werner Stauffacher) از کانتون شویتز بود.

نبرد مورگارت

در صبح روز 15 نوامبر 1315، ارتش لئوپولد به سمت گذرگاه مورگارت حرکت کرد. نیروهای کنفدراسیون، که در ارتفاعات بالای گذرگاه مستقر شده بودند، منتظر لحظهٔ مناسب برای حمله بودند. هنگامی که بخش عمده ای از ارتش لئوپولد وارد گذرگاه باریک شد و در میان دریاچه و کوه ها گرفتار شد، نیروهای سوئیسی حملهٔ خود را شروع کردند.

آن ها با پرتاب سنگ های بزرگ، تنه های درختان و استفاده از سلاح هایی مانند هالبرد (halberd) به نیروهای دشمن حمله کردند. این حملهٔ ناگهانی و از ارتفاع، باعث ایجاد وحشت و سردرگمی در میان سربازان اتریشی شد. شوالیه های سنگین اسلحه، به علت وزن زیاد زره و تجهیزات، قادر به مانور در این مسیر باریک نبودند و بسیاری از آن ها به دریاچه سقوط نموده و غرق شدند.

تاکتیک غیرمعمول: استفاده از پرندگان شکارشده

یکی از جنبه های بسیار شگفت انگیز نبرد مورگارت، استفاده سوئیسی ها از پرندگان شکارشده به عنوان بخشی از تاکتیک جنگی شان بود. سوئیسی ها، که در منطقه ها کوهستانی زندگی می کردند و به طبیعت اطراف خود آگاهی کامل داشتند، در پی راهی بودند تا ارتش بزرگ اتریش را سردرگم و ترسان نمایند. آن ها پیش از شروع نبرد، دسته هایی از پرندگان، به ویژه کلاغ ها و زاغ ها (Ravens and Crows)، را شکار نموده و در قفس های بزرگ نگهداری کردند.

در لحظه ای که ارتش لئوپولد در گذرگاه باریک مورگارت گرفتار شده بود، سوئیسی ها این پرندگان را آزاد کردند. پرندگان، که به علت قفل شدن در قفس ها و تحریکات عمدی، به شدت مضطرب و وحشت زده شده بودند، با صداهای بلند و حرکات غیرقابل پیش بینی خود به سمت سربازان دشمن هجوم بردند.

اثر روانی بر دشمن

سربازان اتریشی که برای چنین تاکتیکی آماده نبودند، با تماشا پرندگان دیوانه وار که به سمت آن ها پرواز می کردند، دچار وحشت شدند. این حملهٔ غیرمنتظره باعث برهم خوردن صفوف ارتش اتریش شد. شوالیه های سنگین اسلحه، به ویژه آن هایی که زره های کامل به تن داشتند، نمی توانستند به سرعت واکنش نشان دهند و حرکات ناگهانی پرندگان، دید آن ها را محدود می کرد.

پرندگان علاوه بر وحشت زده کردن دشمن، باعث ایجاد صدایی کرنماینده در فضا شدند که تمرکز و هماهنگی نیروهای اتریش را مختل کرد. بعضی از سربازان تصور کردند که این اتفاق نشانه ای از خشم الهی است، که این باور، وحشت و تزلزل در صفوف آنان را بیشتر کرد.

این تاکتیک نشان دهندهٔ خلاقیت و توانایی سوئیسی ها در بهره گیری از طبیعت و منابع محدود خود برای مقابله با دشمنی قدرتمندتر بود. پرندگان، به عنوان نمادی از توانایی سوئیسی ها در تبدیل ضعف به قدرت، نقش مهمی در پیروزی این نبرد ایفا کردند.

پیامدهای نبرد مورگارت

پیروزی کنفدراسیون سوئیس در نبرد مورگارت، نقطهٔ عطفی در تاریخ این کشور محسوب می گردد. این پیروزی باعث تقویت اتحاد بین کانتون ها و افزایش روحیهٔ ملی شد. پس از این نبرد، در دسامبر 1315، کانتون های اوری، شویتز و اونتروالدن پیمان برونن (Pact of Brunnen) را امضا کردند که به عنوان پایهٔ کنفدراسیون سوئیس شناخته می گردد