اهمیت مهارت تصمیم گیری صحیح و عوامل موثر بر آن - کهن پارس

در این مطلب می خواهیم تعریف تصمیم گیری، اهمیت مهارت تصمیم گیری و نکاتی که باعث می گردد این مهارت افزایش پیدا کند و در موارد بیشتری شما نسبت به تصمیمتان احساس رضایت کنید را برایتان شرح می دهیم.

تعریف تصمیم گیری

تصمیم گیری ازنظر لغوی دارای معانی مختلفی مانند اراده کردن، قصد کردن و یا انتخاب کردن یک راه از میان چندین راه موجود است. از نظر روانشناسی نیز تصمیم گیری یک فرآیند ذهنی است و زمانی که درباره یک موضوع چند راه مختلف برایتان وجود دارد، باید انجام گردد.

اینکه چقدر تصمیم شما درست است به نحوه تشخیصتان برای انتخاب بهترین راه از میان راه های موجود بستگی دارد. معمولاً همه افراد با توجه به دانش و شناختی که نسبت به مسائل مختلف دارند، گزینه های متفاوت را ارزیابی نموده و با پیش بینی نتایج ممکن یک راه را انتخاب می نمایند. این تصمیمات علاوه بر شناخت فرد نسبت به آن موضوع خاص، به عوامل دیگری مانند ارزش ها، اعتقادات و فرهنگ زندگی آن شخص نیز بستگی دارد.

اهمیت مهارت تصمیم گیری و بهبود آن

معمولاً همه مسائلی که احتیاج به تصمیم گیری دارند به سه دسته آسان، متوسط و سخت تقسیم می شوند. تصمیمات آسان را روزانه همه ما با هر دانشی که داشته باشیم می گیریم و نتایج خوب و بد آن نیز تأثیر خیلی زیادی روی آینده ما ندارد. مثلاً تصمیم می گیرم امروز فلان غذا را بخوریم یا نخوریم یا فلان تفریح را انجام دهیم یا ندهیم.

این تصمیمات در واقع بین راه هایی است که اگر به آینده هم موکول شوند ضرری به ما نمی رسانند؛ اما درباره تصمیمات متوسط یا سخت شرایط به این آسانی نخواهد بود و هر تصمیمی که ما بگیریم شاید سالیان سال و یا تا آخر عمر بر زندگی و سرنوشت ما تأثیر بگذارد و باید با یک مطلعی نسبتا مناسب و شناخت تخصصی تر یا مشورت با افراد متخصص در آن زمینه اتخاذ شوند تا بهترین انتخاب را داشته باشیم و نتیجه آن باعث پشیمانی نگردد. مثلاً اینکه چه رشته ای در دانشگاه بخوانیم و یا با چه شخصی ازدواج کنیم؟

بنابراین مهارت تصمیم گیری بسیار مهم است و می تواند نقشی مؤثر در زندگی کنونی و آینده ما داشته باشد؛ زیرا مسئولیت هر تصمیمی که بگیرید با هر نتیجه ای که در برداشته باشد به عهده خود شماست و در صورت نتیجه نامطلوب نمی توانید دیگران را سرزنش کنید. افرادی که این مهارت را می آموزند و آن را در خود ارتقاء می دهند با شناخت بیشتر، تصمیمات مطلعانه و عاقلانه تری می گیرند.

در نتیجه خطاها کاهش پیدا نموده و نتایج، مطلوب تر خواهند بود. افرادی که به مهارت تصمیم گیری توجه نمی نمایند و حتی ممکن است دائماً تصمیمات اشتباهی بگیرند، به دلیل تبعاتی که نتایج این تصمیم ها دارند، همواره دچار استرس و اضطراب ناشی از تصمیمات نادرست هستند. به همین دلیل، عملکردشان کاهش یافته و در همه زمینه های زندگی کندتر و با پیروزیت کمتری پیش می فرایند. گاهی نیز این تصمیمات نادرست می تواند نتایج جبران ناپذیری برایمان داشته باشند.

موانع مهارت تصمیم گیری در افراد

معمولاً افرادی که نمی توانند درست تصمیم بگیرند و یا نمی توانند آنچه در عقل و دلشان می گذرد و می دانند که درست است را بر زبان بیاورند و یا عملی نمایند، دچار یک سری موانع ذهنی هستند. ارتقاء مهارت تصمیم گیری این ضعف ها و موانع را رفع خواهد نمود و باعث پیروزیت بیشتر ما می گردد. این موانع عبارت هستند از:

1. اضطراب

استرس و اضطراب نسبت به اینکه آیا تصمیمی که من گرفتم درست است یا خیر؟ و نتیجه آن چه خواهد شد؟ باعث می گردد فرد نتواند از تجارب و اطلاعات خود در زمینهٔ موضوع تصمیم گیری استفاده کند. در نتیجه قدرت ریسک پذیری نیز کاهش می یابد و حتی فرد در بسیاری از مواقع نمی تواند دست به کارهای بزرگی که توانایی اش را هم دارد بزند و از نتایج آن می ترسد. در نتیجه مجبور است اهداف و رؤیاهایش را فراموش کند. معمولاً این افراد یا تصمیم عجولانه می گیرند که نتیجه همان شکست ناراحت نماینده است و یا آن قدر طولش می دهند که زمان گذشته و دیگر فرصت را از دست داده اند.

2. افسردگی

معمولاً بیماری افسردگی به دلیل کاهش انرژی، خستگی و بی حوصلگی و کاهش انگیزه ای که در فرد ایجاد می نماید، قدرت تصمیم های مهم و زندگی ساز را از او می گیرد. این افراد حتی در تصمیمات کوچک خود مثل یک کتاب خواندن ساده نیز متزلزل می شوند و نمی دانند که کار درستی انجام می دهند یا خیر؟ مهم ترین عاملی که باعث این شرایط در این افراد می گردد ناامیدی نسبت به آینده و اطرافیان است. بنابراین بهتر است همواره راه های پیشگیری از افسردگی را یاد بگیرید تا در صورت احتیاج به خودتان یا دیگران یاری نموده و این بیماری را درمان کنید.

3. اطلاعات پایین و دانش ناکافی

برخی اوقات ما در یک زمینه تخصصی بدون آن که هیچ اطلاعاتی درباره آن داشته باشیم یک تصمیم گیری عجولانه و گاهی متعصبانه می گیریم، که تبعات زیادی برایمان دارد. مثلاً پدر و مادری را در نظر بگیرید که بدون اطلاع داشتن از مهارت فرزندشان تصمیم می گیرند او را به رشته ای که خودشان دوست داشته و فرزندشان دوست نداشته، بفرستند؛ اما در صورتی که در خصوص علاقه های فرزند خود و رشته ای که او دوست دارد تحقیقات لازم را انجام دهند، حتماً تصمیم عاقلانه تر و درست تری خواهند گرفت؛ بنابراین در تصمیمات مهم، حتماً باید دانش لازم را جمع آوری و یا با فرد متخصص در آن زمینه مشورت کنیم.

4. تصمیم گیری های گروهی

تصمیم گیری های گروهی از تصمیم های فردی سخت تر هستند؛ زیرا هرکس نظری منحصر به فرد با توجه به شخیصت و توانایی، ارزش ها و اعتقادات خود دارد. اگر شما در یک گروه تصمیم گیرنده مثل هیئت مدیره یک شرکت باشید، اهمیت مهارت تصمیم گیری را به خوبی درک می کنید. البته این موضوع در تصمیمات خانوادگی نیز صدق می نماید.

5. ترس افراد نسبت به تغییر کردن

گاهی تصمیماتی باید بگیرید که موقعیت و شرایط زندگی شما را تغییر می دهد و افرادی که مهارت کافی برای تصمیم دریافت را ندارند کمتر می توانند این تغییرات را تحمل نموده و به همین دلیل از تصمیم دریافت و یا انجام دادن یک تصمیم گرفته شده می ترسند.

6. اعتماد به نفس پایین

برخی افراد با اینکه هم اطلاعات کافی دارند و هم می دانند که تصمیمشان صد درصد درست است و نتایج مطلوبی را در زندگی شان ایجاد می نماید، اما به دلیل کمبود اعتماد به نفس قدرت بیان کردن و انجام دادن آن را ندارند. یادگیری مهارت تصمیم گیری ، باعث تقویت اعتماد به نفس شده و به شما یاری می نماید بدون ترس و با اعتماد به نفس بالا به تصمیماتتان عمل کنید.

7. داشتن اطلاعات ضد و نقیض

در دریافت یک تصمیم درست، مهم است که به چه شخصی گوش می دهید و یا اطلاعاتتان را از چه منبعی جمع آوری می کنید. اگر اطلاعات شما زیاد باشند، اما ضد و نقیض هم باشند، تصمیم گیری سخت می گردد؛ بنابراین درباره مسائل مهم باید اطلاعات را از یک منبع موثق و افراد باتجربه در آن زمینه جمع آوری کرد تا احتمال شکست پایین بیاید.

عوامل مؤثر در افزایش مهارت تصمیم گیری

مهم ترین عوامل تاثیرگذار که باعث افزایش مهارت تصمیم گیری می شوند، عبارت هستند از:

• شناخت نوع مشکل یا موضوع مورد تصمیم گیری
• افزایش اعتمادبه نفس با مطالعه بیشتر در این زمینه و تمرین و شرکت در کلاس های مربوط به بالا بردن اعتمادبه نفس
• روش های پیشگیری و درمان افسردگی مانند کار و فعالیت، ورزش، موسیقی، آشپزی، صحبت با روانشناس و …
• یادگیری روش های کاهش استرس در محیط کار و خانه و اضطراب و مدیریت آن ها
• آشنایی با روال منطقی تصمیم گیری به وسیله کلاس ها و تمرینات لازم
• نکات کاربردی برای افزایش مهارت تصمیم گیری
• به یادآوردن پیروی و پیروزیت های قبلی برای افزایش اعتمادبه نفس
• دخالت ندادن احساسات و ناراحتی ها یا کینه ها، نسبت به فرد یا افرادی خاص در تصمیم گیری
• داشتن یک رژیم غذایی مقوی و مناسب برای تقویت قدرت ذهنی و جلوگیری از افسردگی
• افزایش اطلاعات درباره مسائلی که با آن ها روبرو هستید و باید درباره آن ها تصمیم گیری کنید.
• آنالیز نتایج احتمالی تصمیماتی که می خواهید بگیرید.
• مشورت با افراد باتجربه و مطلع در زمینهٔ مسائلی که می خواهید درباره شان تصمیم بگیرید.

سخن آخر

اهمیت مهارت تصمیم گیری در نتایجی است که به دنبال هر تصمیم صحیح یا غلطی می آید. اگر ما مهارت خود را در این زمینه افزایش دهیم، باعث می گردد به راحتی تصمیمات درستی بگیریم و فرد پیروز تری در زندگی باشیم. اگر شما هم تجربه خاصی درباره تصمیم گیری صحیح یا غلط دارید، برای ما در پایین همین صفحه بنویسید تا دوستان دیگر نیز از آن استفاده نمایند و در موضوعات مشابه به کار بگیرند. منتظر خواندن تجربیات ارزشمند شما هستیم.

همچنین پیشنهاد می کنیم حتماً مطلب 19 روش برای تقویت مهارت تصمیم گیری را نیز در انگیزه مطالعه کنید.