از پروپرانولول تا تحریک مغزی: کوشش های نوین برای کاهش تأثیرات خاطرات بد - کهن پارس

کوشش های علمی برای پاک کردن خاطرات بد

از دهه های گذشته، دانشمندان کوشش نموده اند تا راه هایی برای کاهش شدت خاطرات بد و حتی حذف آن ها بیابند. یکی از پیروز ترین تحقیقات در این زمینه بر روی داروی پروپرانولول (propranolol) صورت گرفته است. این دارو می تواند اثرات احساسی منفی خاطرات را کاهش دهد. به عنوان مثال، در آزمایش های بالینی تعیین شده است که افراد پس از مصرف پروپرانولول، خاطرات مرتبط با استرس یا تجربیات تروماتیک را با شدت کمتری به یاد می آورند.

در تحقیقاتی که با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی مانند موش ها صورت گرفته، پروپرانولول باعث کاهش حافظه ترس در این حیوانات شده است. این دارو با مهار نوراپی نفرین، از تثبیت خاطرات ترسناک جلوگیری می نماید. با این حال، اثرات این دارو در آزمایش های انسانی هنوز به صورت کامل اثبات نشده و احتیاج به تحقیقات بیشتری وجود دارد.

روش های آزمایشگاهی نوین

در کنار داروها، تحقیقات دیگری نیز در زمینه استفاده از فناوری های پیشرفته مانند تحریک مغناطیسی جمجمه ای مکرر (rTMS - repetitive transcranial magnetic stimulation) صورت گرفته است. این فناوری به منظور تضعیف خاطرات بد به وسیله تغییر فعالیت نورونی استفاده می گردد. بعلاوه، تحریک مغزی عمقی (deep brain stimulation) نیز به عنوان یکی از راه های مؤثر برای کنترل خاطرات منفی و کاهش شدت آن ها آنالیز شده است. این روش ها مستقیماً روی فعالیت نورونی اثر می گذارند و در کاهش اثرات احساسی خاطرات نقش مهمی دارند.

مدیریت خاطرات بد از نظر روان شناختی

از آنجا که پاک کردن کامل خاطرات بد هنوز در مرحله آزمایش های علمی است، روان شناسان روش هایی را برای مدیریت این خاطرات ارائه داده اند. روان درمانی شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) یکی از مؤثرترین روش ها برای کاهش تأثیرات منفی خاطرات بد است. این روش به افراد یاری می نماید تا الگوهای فکری خود را تغییر داده و از دیدگاه های متفاوت به خاطرات منفی نگاه نمایند. بعلاوه تکنیک های مواجهه درمانی (Exposure Therapy) و تمرینات آرام سازی (Relaxation Techniques) مانند مدیتیشن (meditation) و تمرینات تنفسی (breathing exercises) به افراد یاری می نمایند تا با استرس و اضطراب ناشی از خاطرات بد کنار بیایند.

اشاره به پاک کردن خاطرات در رمان ها و فیلم ها

مفهوم پاک کردن خاطرات بد در بسیاری از رمان ها و فیلم ها مطرح شده است. از جمله معروف ترین فیلم ها می توان به درخشش ابدی یک فکر پاک (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) اشاره نمود که در آن شخصیت ها از فناوری پیشرفته ای برای پاک کردن خاطرات بد از روابط گذشته استفاده می نمایند. این فیلم به آنالیز چالش های اخلاقی و روان شناختی حذف خاطرات می پردازد.

فیلم هایی مانند تلقین (Inception) نیز به موضوع دستکاری و تغییر خاطرات اشاره دارند. در این فیلم، شخصیت ها می توانند به خواب دیگران وارد شده و خاطرات آن ها را تغییر دهند. در ادبیات، رمان 1984 اثر جورج اورول (George Orwell) به موضوع کنترل و تغییر خاطرات به وسیله دولت می پردازد و خطرات این کار را به تصویر می کشد.