آموزش زودهنگام به بچه ها خوب است یا بد؟ - کهن پارس

آموزش زودهنگام به بچه ها، طرحی ست که مورد توجه سازمان های بزرگ دنیای همانند یونیسف و یونسکو است و آن را یک عامل تاثیرگذار در رشد و پرورش بچه ها و در نهایت جامعه می دانند. این بلاگ خبرنگاران را برای پاسخگویی به این سوال های مهم نوشته و کوشش کره ایم تا از جنبه های مختلف آن را آنالیز کنیم. پس اگر این موضوع دغدغه این روزهای شماست، خواندنش را از دست ندهید.

آموزش زودهنگام بچه ها به چه معناست؟

همان طور که می دانید، برنامه آموزش رسمی بچه ها در دنیا، از سن 7 یا 8 سالگی آغاز می گردد. تا پیش از آن، یعنی از زمان تولد تا سن 8 سالگی، مغز کودک نسبت به محیط اطرافش بسیار حساس است.

این بازه زمانی به عنوان دوران رشد چشمگیر شناخته می گردد. بسیار مهم است که در این دوران، یک رویکرد آموزش درست و تخصصی اجرا گردد تا کودک مهارت های کلیدی و مفاهیم اساسی را برای آغاز بخش بعدی دوران زندگی خود کسب کند.

آموزش زودهنگام به بچه ها بر نقاط عطف رشد و توسعه مهارت ها و مفاهیمی که در این دوران کسب می نمایند، متمرکز است. پرورش مهارت های عاطفی-اجتماعی، تفکر انتقادی، محاسبه و غیره از جمله مهارت هایی هستند که بسیار اهمیت دارند. طرح آموزش زودهنگام به بچه ها، به طور مستقیم در افزایش کیفیت زندگی آن ها تاثیر دارد؛ بعلاوه موجب پیشرفت های رفاهی و مالی در سطح ملی می گردد.

فواید آموزش زودهنگام به بچه ها

اگر طرح آموزش زودهنگام به بچه ها از کیفیت بالایی برخوردار باشد، مزایای تحصیلی، اجتماعی و عاطفی متعددی را به همراه دارد که در طول زندگی کودک اثرات خود را نشان خواهد داد. در هنگام انتخاب یک برنامه آموزشی، در پی ساختاری باشید که بر ایجاد یک محیط حمایتی و مجذوب کننده تمرکز می نماید.

بسیار مهم است که برنامه به گونه ای باشد که کودک بتواند شایستگی ها و استعداد های خود را کشف و ایجاد کند و در ادامه آن ها را توسعه دهد. در این بخش مهم ترین فواید آموزش زودهنگام به بچه ها را برای شما نوشتیم تا ضرورت و اهمیت آن را به خوبی درک کنید.

اجتماعی شدن

لطفا برای چند لحظه با ماشین خاطرات خود، به گذشته سفر کنید. به آن موقع بروید که اولین روز مدرسه را آغاز کردید. بسیاری از ما در ابتدای این مسیر نو، با ترس های زیادی روبرو بودیم. حتی اگر شما از آن گروهی بودید که از مدرسه استقبال کردید، احتمالا بچه های را به خاطر دارید که از قرارگیری در یک محیط نو پریشان و ناراحت بودند.

حضور در جمعی ناشناخته، ترس از برقراری ارتباط، ترس از تنهاماندن و چندین و چند ترس و نگرانی دیگر، بخشی از عوامل ناخوشایند دوران مدرسه هستند. پرورش مهارت اجتماعی شدن، یکی از مهم ترین مهارت هایی ست که در برنامه آموزش زودهنگام به بچه ها در نظر گرفته شده است.

معاشرت با افرادی غیر از اعضای خانواده کودک، آن هم در محیطی امن و سالم، به پرورش و تقویت این مهارت یاری می نماید. هرچقدر زودتر این کار انجام گردد، به بچه ها یاری می نماید تا سریع تر به کم رویی غلبه و اعتمادبه نفس خود را تقویت نمایند.

یادگیری همکاری

یکی دیگر از مهارت های مهمی که در برنامه آموزش زودهنگام به بچه ها تقویت می گردد، یادگیری مفهوم همکاری است. بسیار مهم است که انسان از همان ابتدای کودکی، فرهنگ کار گروهی و همکاری را یاد بگیرد. انسان یک موجود اجتماعی ست و لازمه زندگی در اجتماع، مشارکت، یاری گرفتن، کار تیمی و امثالهم است. این مهارت در یک محیط آموزشی درست و با یاری متخصصین، آموزش داده می گردد.

رشد همه جانبه

به زبان ساده، رشد کل نگر یا رشد همه جانبه، به رشد اجتماعی، عاطفی، جسمی، فکری و فکری یک فرد اشاره دارد. در این رویکرد، تنها رشد تحصیلی بچه ها مورد توجه قرار نمی گیرد؛ بلکه به تمامی ابعاد انسانی او پرداخته می گردد. در یک برنامه دقیق آموزش زودهنگام به بچه ها، مربیان و ناظران به رشد همه جانبه آن ها توجه دارند و این امر، پایه های شخصیتی بچه ها را تقویت و آن ها را برای یک عمر آماده می نماید.

ایجاد اشتیاق یادگیری

دروس و شیوه های آموزشی باید به گونه ای باشد تا بچه ها مشتاق یادگیری و اکتشاف باشند. عشق و علاقه به یادگیری، خواندن، نوشتن و کشف در دوران پیش از دبستان ایجاد می گردد. برای همین برنامه های آموزش زودهنگام به بچه ها، در ایجاد این عطش و اشتیاق، نقش پررنگی دارند.

یادگیری احترام

احترام یکی از مهم ترین اصول انسانیت و فواید آموزش زودهنگام به بچه هاست. بچه ها باید در دوران اولیه زندگی خود، در محیط هایی قرار گیرند که بتوانند به خوبی تفاوت ها را ببینند و درک نمایند. حضور بچه ها در چنین محیط های امنی که در آن به صورت مشترک از امکانات استفاده می نمایند و احترام به ارزش ها و تفاوت ها را یاد می گیرند، به تقویت و پرورش این مفهوم، بسیار یاری می نماید.

تمرین تاب آوری

مفهوم تاب آوری در روانشناسی، به پذیرش چالش ها و سختی ها اشاره دارد. بسیار اتفاق می افتد که در زندگی شکست ها و رنج هایی را تجربه کنیم. مفهوم تاب آوری به ما یاری می نماید تا پس از روبروه با این چالش ها، دوباره کوشش کنیم و ادامه دهیم.

این مفهوم از زمان کودکی، با اولین زمین خوردن یا اولین شکست در بازی، تجربه می گردد. حضور در محیط های تخصصی آموزشی به بچه ها یاری می نماید که به خوبی با این مفهوم آشنا شوند و خود را برای چالش های بزرگ تر آینده آماده نمایند. حتی می توانیم این مفهوم را از مهم ترین فواید آموزش زودهنگام به بچه ها بدانیم.

افزایش تمرکز

بچه ها فکر پرجنب وجوش و فعالی دارند. از هر فرصتی برای کشف و یادگیری چیز های نو استفاده می نمایند. از مهم ترین فواید آموزش زودهنگام به بچه ها این است که اشتیاق و انرژی آن ها را راهنمایی می نماید. این ذوق و شوق با توانایی گوش دادن، پیروی از دستورالعمل ها، انجام وظایف و شرکت در فعالیت های گروهی متعادل می گردد؛ به این ترتیب مهارت حیاتی تمرکز در بچه ها تقویت خواهد شد.

تقویت اصل صبرکردن

برنامه آموزش زودهنگام به بچه ها، موجب تقویت مهارت صبرکردن می گردد. بسیار مهم است که بچه ها یاد بگیرند تا در برابر خواسته های آنی خود مقاومت نمایند یا به زبان ساده تر، عجول نباشند. این اصل از آن جهت اهمیت دارد که شرایطی در زندگی ایجاد می گردد که احتیاجمند یک توقف است.

گاهی باید برای تصمیم گیری صبر کنیم و جنبه های متفاوت موضوع را مورد آنالیز قرار دهیم. حضور در صف، دریافت پاسخ و رسیدن به نتیجه، تنها بخشی از موارد بیشماری هستند که به مفهوم صبر وابسته اند. در چنین محیط های آموزشی، با الگوبرداری و استفاده از مثال، خلق تجربه و غیره، به آموزش مهارت صبرکردن در بچه ها می پردازند.

معایب آموزش زودهنگام به بچه ها

متاسفانه ما در یک جامعه ایده آل زندگی نمی کنیم. برای همین هر سیستمی معایب و مسائل خاص خودش را دارد. بعضی از این معایب و مسائل، مربوط به کل فرآیند آموزش هستند؛ اما بعضی، تنها به شیوه اجرایی موسسه ها و محیط های آموزشی خاصی بستگی دارند. ما برای شما این مسائل و چالش ها را هم نوشتیم تا علاوه بر فواید آموزش زودهنگام به بچه ها، با جنبه منفی آن هم آشنا شوید.

عدم توجه فردی

درست است که در این محیط های آموزشی، مفاهیم اجتماعی همانند کار تیمی، احترام، همکاری و … آموزش داده می شوند؛ اما بچه ها تا یک سنی، احتیاج به توجهی خاص دارند. بر اساس نظر روانشناسان و متخصصان، بچه ها تا سه سالگی به توجه فردی زیادی احتیاج دارند تا با دریافت عشق و اهمیت کامل، اعتماد به نفس و حس امنیت بیشتری داشته باشند.

در این دوران، بچه ها در ضعیف ترین حالت خود قرار دارند؛ پس احتیاجمند دریافت کامل توجه و مراقبت هستند تا مطمئن شوند که آسیب نخواهند دید. به همین علت، توصیه می گردد که روند آموزش زودهنگام به بچه ها در محیط های خاص آموزشی، از سن چهارسالگی آغاز گردد.

یادگیری پیش از احتیاج

بعضی از موسسه ها، در دام رقابت نادرستی قرار می گیرند و گمان می نمایند که اگر به بچه ها مهارت های بیشتری یاد دهند، می توانند فزونی خودشان را اثبات نمایند. به همین علت گاهی در مهدکودک ها و پیش دبستانی ها، مباحثی همانند خواندن و نوشتن، محاسبات پیشرفته ریاضی و علوم تدریس می شوند.

این آموزش زودهنگام، علاوه بر آن که موجب افزایش فشار بر کودک می گردد، می تواند اشتیاق به یادگیری در مدرسه را کاهش دهد. بسیار مهم است که بچه ها، در این بازه سنی، کودک باشند و تجربه کسب نمایند. زمان یادگیری علوم تخصصی از دوران ابتدایی آغاز می گردد و نباید فشار یادگیری را در سن کم به آن ها تحمیل کرد.

محدودیت در خلاقیت و اکتشاف

همان طور که یک سیستم درست و اصولی آموزش زودهنگام به بچه ها می تواند خلاقیت را در آن ها تقویت کند، یک سیستم ضعیف، عکس آن عمل می نماید. بعضی از منتقدان می گویند در این محیط های آموزشی، عموما یک مربی یا دانای کل وجود دارد.

این امر موجب می گردد تا ناخودآگاه بچه ها دامنه کسب اطلاعات خود را محدود به معلم و تنها به آموزه های او تکیه نمایند؛ در صورتی که کودک باید بتواند خودش در پی اکتشاف و رسیدن به پاسخ باشد و با کسب تجربه، خلاقیت خود را تقویت کند.

اهداف یک برنامه باکیفیت در آموزش زودهنگام به بچه ها

هنگامی که در پی پیداکردن یک برنامه آموزشی مناسب و باکیفیت هستید، باید آن را از دو جنبه آنالیز کنید:

• چگونه این برنامه برای برآوردن احتیاجهای توسعه و رشد کودک طراحی شده است؟
• چگونه این برنامه و دستاورد های یادگیری آن در دوران ابتدایی و بیشتر از آن تاثیر می گذارد؟

به طور کلی اهداف برنامه آموزش زودهنگام به بچه ها در چهار دسته تقسیم بندی می گردد:

• اجتماعی
• فیزیکی
• عاطفی
• فکری و آکادمیک

آخرین بند آموزش

دوران کودکی، مهم ترین دوران برای ایجاد و تقویت زیرساخت های شخصیتی یک انسان است؛ خصوصا این هشت سال اول، ستون های اصلی رفتاری را شکل می دهند. بسیار مهم است که بذرهای اعتماد به نفس، یاری و درک متقابل، صبر، بردباری، خلاقیت و روحیه پرسشگری و موارد مشابه این ها به خوبی در نهاد کودک کاشته شوند.

با جوانه زدن این بذرها، مسائلی همانند اضطراب، ناتوانی در برقراری یک ارتباط موثر، تسلیم شدن و ناکافی بودن محو می شوند. یک آموزش درست و اصولی می تواند به شکل گیری یک شخصیت قوی و خلاق بسیار یاری کند. بخشی از این آموزش در نهاد خانواده و بخشی از آن در جامعه شکل می گیرد. امیدواریم که این مقاله، راهنمای خوبی برای یکی از مهم ترین تصمیم های تربیتی بچه هاتان باشد.

همان طور که گفتیم، بخشی از آموزش، در محیط خانواد شکل می گیرد. شما می توانید با ابزارهایی همانند پازل، بازی های فکری، خمیر و غیره یک محیط مناسب برای رشد و پرورش کودک خود ایجاد کنید. اگر خرید حضوری برای شما سخت است، خبرنگاران در کنار شماست تا سختی راه را هموار کند. حالا شما برای ما از چالش های این مسیر آموزش بنویسید. چه تجربه هایی دارید؟ به نظر شما برترین راه چاره چیست؟